Saint John Kanty

W 1209 roku św. Franciszek z Asyżu założył nowy zakon w Kościele. Siebie i swoich towarzyszy nazywał braćmi mniejszymi (łac. fratres minores) - chciał przez to podkreślić, że ich życie ma polegać nie na wywyższaniu się, ale na świadomym wyborze małości (łac. minoritas), uniżoności.

Do takiej postawy zachęcał Chrystus w Ewangelii, a Franciszek nakazał w regule praktykowaćżycie w ubóstwie i uniżeniu. Pierwszych zakonników nazywano Pokutnikami z Asyżu, dopiero później przyjęła się nazwa franciszkanie (od imienia św. Franciszka).

 

Zakon powstał w 1209 roku, założył go św. Franciszek z Asyżu, zwany także Biedaczyną z Asyżu, Franciszkiem Serafickim bądź Poverello (wł. – Biedaczyna). Nazywał się Giovanni (Jan) Bernardone, urodził się w 1182 roku w Asyżu. Pochodził z bogatej włoskiej rodziny mieszczańskiej.

Od 1208 roku wokół Franciszka zaczęli gromadzić się towarzysze, z którymi w 1209 roku założył zakon.

We wrześniu 1224 r. podczas pobytu na górze La Verna Franciszek otrzymał stygmaty na dłoniach, stopach i na boku. Jest to pierwszy w historii udokumentowany fakt stygmatyzacji. Zmarł 3 października 1226 roku w Porcjunkuli. 15 lipca 1228 r. kanonizował go w Asyżu papież Grzegorz IX.

 

Zakon ma własną regułę, ułożył jąśw. Franciszek z Asyżu. W 1209 roku w Rzymie zaakceptował ją ustnie papież Innocenty III, zaś oficjalnie zatwierdził papież Honoriusz III bullą „Solet annuere” 29 listopada 1223 roku. Reguła w pierwszym zdaniu stwierdza: „Życie braci mniejszych polega na zachowaniu świętej Ewangelii Pana naszego Jezusa Chrystusa przez życie w posłuszeństwie, bez własności i w czystości”.

 

Herb

Skrzyżowane dwie ręce:

Chrystusa ze śladem na dłoni po przebiciu gwoździem

i św. Franciszka (w habicie) ze stygmatem na dłoni.

Pośrodku rąk umieszczony jest krzyż.

 

Zawołanie

1. Pax et bonum (łac.), pace e bene (wł.) – pokój i dobro.

2. Deus meus et omnia – Bóg mój i wszytko (moje).

 

Symbol

Grecka litera Tau, przypominająca kształtem krzyż. Św. Franciszek często używał litery Tau jako podpisu i graficznego skrótu, jako swoistego rodzaju „logo” dla formy życia, którą prowadził.

Symbol pochodzi z biblijnej Księgi Ezechiela (Ez 9,4). W prorockiej wizji znak ten był kreślony na czołach ludzi przez Boga wybranych i znajdujących się pod Jego szczególną ochroną.

 

Po śmierci św. Franciszka (w 1226 r.) powstał między zakonnikami podział na dwie grupy. Pierwsza pragnęła zachować pierwotny radykalizm życia założyciela, należało do niej niewielu starszych wiekiem zakonników. Druga optowała za dostosowaniem funkcjonowania i działalności zakonu do ciągle wzrastającej liczby braci oraz do nowych zadań stawianych im przez Kościół. Tych była zdecydowana większość.

To napięcie załagodził generał św. Bonawentura z Bagnoreggio (1217-1274), określany drugim założycielem zakonu. Pod koniec XIII w. franciszkanie mieli klasztory w wielu krajach europejskich, a ich liczba przekroczyła 30 tys. Wówczas w zakonie pojawił się kolejny ruch reformatorski, tzw. Spirytuałowie. To oni zapoczątkowali tzw. obserwację, czyli ruch ścisłego przestrzegania reguły. Ruch ten w połowie XV w. znalazł wielkiego protektora w osobie św. Bernardyna ze Sieny (1380-1444), wikariusza generalnego zakonu.

W 1517 r. papież Leon X zwołał w Rzymie kapitułę wszystkich franciszkanów, zarówno obserwantów, jak i tych, którzy stanowili trzon zakonu – konwentualnych, którzy sprawowali nad obserwantami formalną władzę. Do 1517 r. zakon miał jednego generała, był nim zawsze franciszkanin z głównego nurtu (konwentualnych).

Na tej kapitule obserwanci otrzymali niezależność, zostali nazwani Braćmi Mniejszymi Regularnej Obserwy, została im powierzona pieczęć zakonu. Ta decyzja papieża stanowiła formalny podział zakonu na dwa autonomiczne zakony: Braci Mniejszych Konwentualnych i Braci Mniejszych Obserwantów. Od tej pory każdy zakon wybierał własnego generała.

W kolejnych latach w zakonie obserwantów tworzyły się nowe odłamy: reformaci, alkantaryści, rekolektanci, bracia tzw. „małej reformy”. W 1897 r. papież Leon XIII połączył wszystkie te odłamy w jeden zakon o nazwie Zakon Braci Mniejszych.

 

Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych – łac. Ordo Fratrum Minorum Conventualium (OFMConv) - zaliczany jest do głównego nurtu sięgającego początków zakonu - św. Franciszka i jego pierwszych towarzyszy.

Określenie „konwentualni” pochodzi od łac. conventus (wspólnota, wspólne miejsce zamieszkania). Oznacza sposób życia i prowadzenie działalności w oparciu o priorytet życia we wspólnocie klasztornej. Cechą charakterystyczną tego zakonu jest prowadzenie apostolstwa i duszpasterstwa przez duże wspólnoty, głównie w miastach.

Zakonnicy aż do rewolucji francuskiej (1789 r.) nosili habity koloru popielatego. Obecnie w wielu krajach świata franciszkanie wracają do tego koloru. W Polsce franciszkanie noszą habit koloru czarnego, kaptur, biały sznurek (pasek) i koronkę franciszkańską.

Zakon prowadzi typowo franciszkańskie stowarzyszenia i duszpasterstwa oraz prowadzi działalność w środkach społecznego przekazu.

Franciszkanie prowadzą ośrodki rekolekcyjne, domy pielgrzyma, centra kultury, ewangelizację wizualną, fundacje, stowarzyszenia, ośrodki rehabilitacji i leczenia uzależnień, dom pomocy społecznej, świetlice środowiskowe, poradnie rodzinne, biuro podróży, sklepy, hurtownię art. religjnych.

Franciszkanie są spowiednikami na Watykanie, wykładowcami na wyższych uczelniach w Polsce I za granicą, katechetami w szkołach, kapelanami szpitali i więzień. Prowadzą instytuty naukowe, biblioteki klasztorne i akademickie.

Zakonnicy organizują spotkania ekumeniczne, festiwale muzyczne i spotkania młodych, sympozja naukowe i koncerty. Mają klasztory w wielu krajach Europy i w Ameryce Północnej. Prowadzą misje w Azji, Ameryce Południowej i w Afryce.

Na świecie jest ok. 4 tys. 500 franciszkanów konwentualnych, z czego jedna czwarta to Polacy.